Svakodnevno smo izloženi različitim oblicima zračenja. Izloženost zračenju tokom dužeg perioda povećava rizik od nastanka karcinoma. Stoga je potrebno obezbijediti široki spektar zaštite od svih oblika zračenja. Prvu liniju odbrane čine antioksidansi koje možemo unijeti putem suplemenata i hrane.
Antioksidansi su supstance koje štite organizam od oksidativnog stresa, a samim tim štite i od zračenja.
Štetni uticaj zračenja očituje se u oštećenju genetskog materijala unutar ćelija, budući da je on najosjetljiviji. Uslijed nemogućnosti reparacije tih oštećenja nastaju mutacije koje vode ka nastanku karcinoma.
Snažni antioksidansi ćelijama pružaju zaštitu od destruktivnog djelovanja zračenja. U te svrhe preporučuju se sljedeći vitamini i antioksidansi:
Vitamin C
Vitamin C je snažan antioksidans, štiti organizam od oksidativnog stresa, pomaže regeneraciju reducirane forme vitamina E. Bezbijedan je za korištenje, ukoliko se nađe u suvišku u organizmu, taj višak će se moći lako izlučiti putem urina. Obično se koristi u dozi od 500 mg, a u slučaju povećnih potreba i u dozi od 1000 mg dnevno.
Vitamin D3
Dugotrajni deficit vitamina D povezan je sa nastankom karcinoma. Vitamin D je u organizmu prisutan u inaktivnoj formi, a aktivira se sunčanjem. Vitamin D se unosi i putem hrane poput morskih plodova, ribe, mlijeka i mliječnih proizvoda, žumanceta.
Vitamin D posjeduje antikancerogeno djelovanje. Na osnovu istraživanja, ustanovljeno je da pacijenti koji imaju više koncentracije vitamina D imaju i bolju prognozu. Naime, vitamin D djeluje na dijeljenje ćelija koje je najproblematičniji segment kod malignih oboljenja. Vitamin D potiče normalno funkcionisanje ćelija, inhibira nekontrolisano dijeljenje malignih ćelija, invazivnost, metastatski potencijal te diferencijaciju ćelija. Pored toga, vitamin D inhibira angiogenezu, odnosno stvaranje novih krvnih sudova za ishranu tumora. Na taj način smanjuje se dotok hranjivih materija tumorskom tkivu, što nadalje smanjuje i njegovo širenje.
Nikako ne smijemo početi sa suplementacijom ako nismo prethodno uradili laboratorijske pretrage. Vitamin D ne smijemo unositi u suvišku jer bi u tom slučaju ispoljio toksične efekte. Korištenje suplemenata vitamina D se preporučuje samo kod deficita. Potrebno je odgovarajuće doziranje, koje mora biti kontrolirano od strane ljekara.
Vitamin E
Vitamin E je antioksidans kojeg možemo unositi putem suplemenata i hrane. U dnevnoj dozi od 400 IU/kg dokazano štiti ćelije od zračenja.
Glutation
Glutation je najsnažniji antioksidans ljudskog organizma. Kada se unosi kao suplement, njegova apsorpcija nije dovoljna, pa se preporučuje unos N-acetil-cisteina (NAC). Međutim, unos NAC-a nije preporučljiv ukoliko imate amalgamske plombe zbog mogućnosti poremećaja procesa detoksifikacije žive. Također postoje namirnice koje potiču stvaranje glutationa u organizmu kao što su kurkuma, proteini sirutke, mliječni proizvodi, svježe voće i povrće kao što su špinat, šparoge, avokado, tikvice, bamija, karfiol, brokule, orasi, bijeli luk i paradajz.
Selen
Selen je snažan antioksidans, te dokazano može vršiti prevenciju nekih vrsta raka. Posebno je važan za zaštitu štitne žlijezde. Koristi se u dozi od 100 mcg dnevno. Kod povećanih potreba za selenom, kod osoba koje su više izložene zračenju (npr. na radnom mjestu) ili kod osoba koje imaju bolesti štitne žlijezde selen se može koristiti i u dozi od 200 mcg.
Beta-glukan
Beta-glukan je prirodnog porijekla. Dobiva se iz ćelijskog zida kvasca a nalazi se i u zobi, ječmu te gljivama: shiitake, reishi, čaga, maitake. Preporučljivo je i korištenje gljiva Reishi i Kordiceps koje štite ćelije od oskidativnog stresa, upale i anoksije (manjak kisika) uzrokovane zračenjem.
Alfa lipoična kiselina
Alfa-lipoična kiselina ima sve idealne osobine antioksidansa. Lako neutralizira slobodne radikale, ulazi u sve ćelije u organizmu. Ono što je još važno je to da alfa-lipoična kiselina ima sposobnost regeneracije drugih antioksidanasa, kao što su vitamin E i C koji su također snažni antioksidansi.
Više o alfa-lipoičnoj kiselini.
Foto: Pixabay
